خطرات و عوارض عمل جراحی چاقی و اسلیو معده
در این مقاله عمل جراحی چاقی و اسلیو را در ابتدا بررسی کرده و در ادامه به خطرات و عوارض احتمالی عمل جراحی چاقی می پردازیم
عمل اسلیو معده یا جراحی چاقی ؟
عمل جراحی اسلیو معده، یک روش جراحی لاغری( کاهش وزن) می باشد. که امروزه بصورت لاپاراسکوپی وبا استفاده از وسایل کوچکی که از برشهای کوچک در قسمت فوقانی شکم، وارد شکم می کنیم انجام می شود.
درطی عمل جراحی اسلیو معده، حدود٨٠ درصد از معده برداشته می شود. ویک قسمت لوله ای شکل باقی می ماند. این کاهش سایز معده سبب محدودیت در توانایی دریافت غذا می شود همچنین این عمل جراحی یکسری تغییرات هورمونی ایجاد می کند، که به کاهش وزن ولاغری فرد کمک می کند همچنین این تغییرات هورمونی به بهبود بیماری‌های همراه چاقی مانند افزایش فشار خون و دیابت کمک می کند.
چرا عمل اسلیو به بیماران توصیه می شود؟
عمل اسلیومعده جهت کمک به کاهش وزن شما و همچنین کاهش ریسک مشکلاتی که بعلت چاقی، سلامتی شما را تهدید می کنند، انجام می شود.
خطرات چاقی شامل :
- بیماری‌های قلبی
- فشارخون بالا
- کلسترول بالا
- آپنه انسدادی خواب
- دیابت نوع دو
- انواع سرطانها
- سکته های مغزی
- نازایی و……… می باشد.
عمل اسلیو یا بای پس معده در کسانی انجام می شود که روش‌های دیگر مانند رژیم غذایی و ورزش را انجام داده ولی موفق به کاهش وزن پایدارنشده اند. بطور کلی کسانی که کاندید عمل اسلیو معده یا بای پس معده هستند که یکی از شرایط زیر را داشته باشند:
الف) شاخص توده بدنی ( BMI) آنها بالاتر از ۴٠ باشد.
ب) شاخص توده بدنی (BMI) بین ٣۵ تا۳۹/۹ باشد، وفرد همزمان یکی از بیماری‌های مرتبط با چاقی مثل دیابت تیپ ٢،فشارخون بالا یا آپنه خواب داشته باشد.
ج) در برخی موارد خاص شما با شاخص توده بدنی٣٠ تا ٣۴ اگر مشکلات سلامتی جدی مرتبط با چاقی داشته باشید ممکن است کاندید انجام بعضی اعمال خاص جراحی چاقی شوید.
بیمارانی که نیاز به انجام اعمال جراحی چاقی مانند اسلیو معده و بای پس معده دارند باید تصمیم جدی جهت ایجاد تغییرات دایمی در شیوه زندگی خود داشته باشند و همچنین خود را برای پیگیری‌های طولانی مدت شامل نظارت بر تغذیه، انجام ورزش وفعالیت های جسمانی متناسب، ویزیت های مرتب پزشک و مصرف طولانی مدت برخی مکمل ها و داروها و…… آماده کنند.
خطرات وعوارض احتمالی عمل جراحی چاقی و اسلیو معده :
مانند هر عمل جراحی بزرگ دیگری، عمل اسلیو معده نیز می تواند خطرات احتمالی بالقوه ای داشته باشد.
خطرات وعوارض شامل:
- خونریزی
- عفونت
- لخته شدن خون
- مشکلات تنفسی
- نشتی از محل برش معده
عوارضی مانند انسدادهای گوارشی، فتق های جدارشکم، ریفلاکس گاستروازوفاژیال، کاهش قند خون، سؤتغذیه، واستفراغ هم ممکن است بعدا ایجاد گردد.
در مواردی که عمل جراحی اسلیو توسط جراحان آموزش دیده انجام می گردد، احتمال ایجاد عوارض بسیار کمتر دیده می شود.
مرگ و میر در اثر عوارض عمل جراحی اسلیو معده به ندرت ممکن است اتفاق بیافتد.
عوارض حاد یا اولیه:
- خونریزی: بعد از عمل جراحی اسلیو معده احتمال خونریزی حدود ١ درصد می باشد. که این خونریزی می تواند داخل حفره ی شکم ( extra luminal) یا داخل معده (intraluminal) باشد.
- اگر خونریزی داخل معده باشد می تواند خود را به صورت استفراغ خونی، یا وجود مدفوع سیاه رنگ نشان دهد که درمان خاص خود را دارد.علت خونریزی داخل معده بعداز اسلیو، معده ی برش داده شده می باشد.
- اگر خونریزی در داخل حفره شکم باشد می تواند با خونریزی از درن شکمی( در بیمارانی که درن شکمی دارند) ویا با کاهش هموگلوبین و تعداد بالای ضربان قلب و افت فشار خون، مشخص گردد. علت خونریزی داخل حفره شکم، بعداز عمل اسلیو معده شامل لبه ی برش داده شده ی معده، آسیب طحال، آسیب کبد، خونریزی از محل ورود تروکارهای جدار شکم می باشد. دربعضی موارد انجام لاپاراسکوپی تشخیصی جهت کنترل خونریزی توصیه می شود. در بعضی از مقالات دوختن سرتاسری محل برشهای استاپلر ریسک خونریزی را کمتر کرده است.
- ما نیز در بیمارانی که تحت عمل جراحی اسلیو گاسترکتومی قرار می‌گیرند جهت کمترکردن میزان خونریزی تمامی خط برش معده را با استفاده از از اتصالات قبلی معده بازسازی و بخیه می‌کنیم.
نشت از لبه برش استاپلر:
نشت معده یکی از جدی ترین عوارض عمل جراحی اسلیو معده میباشد. قبلا در بعضی مقالات نشت از معده تا حدود ۵ درصد نیز گزارش شده است ولی امروزه به علت پیشرفت در تکنیک جراحی و کیفیت تجهیزات مورد استفاده میزان نشتی بعد از عمل اسلیو به نظر بسیار کمتر شده است.
نشت بعد از عمل اسلیو معده به علت باز شدن قسمتی از محل دوخت استاپلرها ایجاد می شود که در نتیجه آن ترشحات معده به داخل حفره شکم ریخته و سبب ایجاد التهاب وعفونت وآبسه در داخل شکم می شود و در نتیجه بعدازعمل بیمار می تواند دچار علایمی مانند درد شکم، افزایش تعداد ضربان قلب، تنگی نفس، تب و حال عمومی بد شود. بر اساس میزان علایم ایجاد شده برای بیمار و زمان ایجاد نشتی و علایم رادیوگرافیک درمان نشتی از معده متفاوت خواهد بود.
انجام عمل جراحی مجدد، تعبیه استنت، درناژ آبسه از طریق پوست ، دریافت آنتی بیوتیک و… از جمله اقدامات درمانی در موارد نشتی بعد از عمل اسلیو می باشد که بر اساس نیاز توسط جراح در نظر گرفته می شود.
در صورت شدت زیاد نشتی از معده و عدم کنترل و درمان سریع و کامل، عارضه نشتی می‌تواند خطرات جانی برای بیمار داشته باشد.
آبسه:
آبسه های داخل شکمی از دیگر عوارض بعد از عمل جراحی اسلیو می توانند باشند که در صورت وقوع معمولاً با علایم درد شکمی، تب و لرز یا تهوع و استفراغ بروز می‌کند. در بعضی مقالات احتمال بروز آبسه های شکمی حدود ۰/۷ درصد گزارش شده است معمولاً درصورت ایجاد آبسه ی شکمی درمان‌های آنتی‌بیوتیکی بعلاوه ی درناژ آبسه از طریق پوست می تواند موثر باشد. در بعضی موارد ممکن است نیاز به انجام عمل جراحی مجدد جهت تخلیه آبسه باشد.
عوارض مزمن در عمل های اسلیو یا جراحی چاقی
تنگی در مسیراسلیومعده:
ایجاد تنگی یکی دیگر از عوارض احتمالی بعد از اسلیو معده می تواند باشد. این عارضه می تواند به صورت حاد بعد از عمل به دلیل ادم بافتی ایجاد شود. و یا بیشتر به صورت تاخیری ایجاد گردد.
علایم تنگی اسلیو می تواند شامل عدم تحمل غذا، در هنگام بلع یا تهوع و استفراغ باشد. اگرچه چرخش معده می تواند سبب ایجاد تنگی فانکشنال شود ولی شایعترین محل تنگی ناحیه ی incisura angularis می باشد.
معمولاً جهت تشخیص تنگی درمسیراسلیوانجام بررسی رادیولوژیک با ماده حاجب و یا انجام اندوسکوپی تشخیص را قطعی می کند.
درمواردی که علائم تنگی بلافاصله بعدازعمل جراحی اسلیو ایجاد می گردد و شواهدی به نفع آبسه یا نشتی نداریم می‌توان از درمان‌های نگهدارنده و مایع درمانی واستراحت دستگاه گوارش با عدم خوردن از طریق دهان و… کمک گرفت، در موارد عدم پاسخ به این روش می توان از روش‌های اندوسکوپیک جهت برطرف کردن تنگی استفاده کرد.
در مقابل در مواردی که تنگی مزمن داریم، مداخلات بیشتری مورد نیاز است، که می تواند شامل اقدامات اندوسکوپیک یا اقدامات جراحی باشد.
کمبودهای تغذیه ای بعد از عمل اسلیو و جراحی چاقی :
کمبود های تغذیه ای بعد از انجام عمل های جراحی اسلیو و بای پس معده نسبتاً شایع می باشد. که علت آن عواملی مانند کاهش جذب و کاهش مصرف مواد خوراکی و غیره می باشد. در بعضی از تحقیقات اخیر میزان کمبود ویتامین B12حدود ۳% کمبود ویتامینD حدود ۲۳%کمبود فولات حدود ۳% کمبود آهن حدود ۳% و کمبود زینک حدود ۱۴ %بعد از عمل اسلیو معده گزارش شده است.
به طور کلی کمبودهای تغذیه ای بعد از عمل جراحی اسلیو معده نسبت به عمل جراحی بای پس معده کمتر میباشد. اگرچه کمبود فولات در مواردی ممکن است، در اسلیو معده بیشتر از بای پس کلاسیک معده باشد. آزمایشات بعد از عمل جراحی اسلیو و بای پس معده جهت تشخیص کمبود های احتمالی ویتامینها و مواد معدنی ضروری است.
ما به صورت روتین در ماه های سوم، ششم، نهم و دوازدهم، بعد از عمل جراحی اسلیو معده و سپس به صورت سالیانه آزمایشات مربوطه را انجام می‌دهیم. ضمنا جهت پیشگیری از ایجاد عوارض تغذیه ای احتمالی بعد از عمل جراحی چاقی بیماران را تحت درمان با ویتامین ها و مکمل های ضروری قرار می‌دهیم.
ریفلاکس معده به مری(گاستروازوفاژیال)
ریفلاکس معده به مری یکی از بیماری‌هایی است که معمولا در افراد چاق وجود دارد و گاها نیز بعد ازعمل جراحی چاقی مشاهده می شود. اگرچه بعد از عمل جراحی بای پس کلاسیک معده میزان شیوع ریفلاکس معده به مری کاهش می یابد، ولی در مورد عمل جراحی اسلیو معده این وضعیت با چالش روبرو است. در برخی مطالعات افزایش شیوع ریفلاکس معده به مری و در برخی موارد کاهش شیوع ریفلاکس بعد از عمل اسلیو معده گزارش شده است.
بیشترین علایم ناشی از ریفلاکس معده به مری شامل سوزش سردل (۴۶درصد موارد) و بازگشت ترشحات معده به مری ( ٢٩درصد موارد) می باشد.
در مواردی که علایم ریفلاکس بعد از عمل اسلیو وجود دارد معمولاً از درمان‌های دارویی جهت بهبود استفاده می‌شود. در مواردی که علایم مقاوم است حتی روش های جراحی و تبدیل به بای پس کلاسیک معده هم قابل انجام است.
